Hicret: Mukaddes Göç

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

عَنْ مُعَاوِيَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ

قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

لَا تَنْقَطِعُ الْهِجْرَةُ حَتَّى تَنْقَطِعَ التَّوْبَةُ

وَلَا تَنْقَطِعُ التَّوْبَةُ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِهَا

* * *

Muaviye b. Ebî Süfyân Hazretleri, Allah Rasülü (sallallâhü aleyhi vesellem) Efendimiz’in şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:

“Hicret, tevbe kapısı kapanmadan son bulmayacaktır. Tevbe fırsatı da Güneş batıdan doğuncaya kadar devam edecektir.”

(Ebû Dâvûd, Sünen; Dârimî, Sünen; Beyhakî, Sünen)

Hicret: Mukaddes Göç

Hicret; bir yurdu Allah için geride bırakıp yeni bir vatana göç etmek, sevdiği bir diyarı davası uğrunda maddi anlamda terk edip imanı neşretmek için bir diğerine gitmektir.

Hicretin gayesi Allah rızası uğrunda O’nun adını ve mesajını dünyanın dört bir tarafına ulaştırmaktır. Böylece bütün insanların iki cihan saadeti için fiilî bir duada da bulunmuş olunmaktadır.

Kur’an-ı Kerim’de pek çok yerde hicrete vurgu yapılmıştır. Bunlardan bir tanesi şu ayet-i kerimedir:

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا

أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ

“İman edip hic­ret eden­ler, Al­lah yo­lun­da ci­had eden­ler­le on­la­ra ku­cak açıp yar­dım eden En­sar var ya, İş­te ger­çek mü­min­ler bunlardır. Bun­la­ra bir mağ­fi­ret, pek de­ğer­li bir na­sip var­dır.” (Enfâl Suresi, 8/74)

En yüksek seviyede sahabe-i kiram tarafından temsil edilen hicret, dünya tarihine yön veren en önemli hadiselerden biridir. Bu yüzden Hz. Ömer (radıyallahü anh)’ın hilafeti devrinde İslamî takvimin başlangıcı olarak ashab-ı kiramın Mekke’den Medine’ye hicreti esas alınmıştır.

Kur’an-ı Kerim’de Muhacirler Ensâr’dan daha önce zikredilmiş, onların daima Allah rızasına bağlı hareket ettikleri Allah’ın dini uğrunda O’nun Rasülü’ne yardım ettikleri  vurgulanarak hicretteki temel noktaya dikkat çekilmiştir. (Haşir Suresi, 59/8) Bir rivayette de Efendimiz (sallallâhü aleyhi vesellem):

وَلَوْلَا الْهِجْرَةُ لَكُنْتُ امْرَأً مِنْ الْأَنْصَارِ

“Hicret olmasaydı Ensar’dan biri olmayı isterdim.” (Sünen-i Tirmizî; Sünen-i İbn-i Mâce) buyurmuşlardır.

Hicret hayatında çekilen sıkıntılar günahlara kefaret ve ahiret için de yol azığıdır. Hicretin meşakkatlerine katlanmanın fazileti  Zümer Suresi’nde şöyle anlatılır:

قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ

وَأَرْضُ اللهِ وَاسِعَةٌ إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ

“(Ey Habibim! Benden naklen kullarıma) De ki: “Ey iman eden kul­la­rım! Takvâ dairesine girerek Rab­bi­ni­ze kar­şı gel­mek­ten sa­kı­nın. Bu dün­ya­da iyi iş­ler ya­pan­lar, mut­la­ka iyi­lik bu­lur­lar. Al­lah’ın arzı ge­niş­tir. (Allah için hicret edin.) Hak yo­lun­da sab­re­den­le­re­ mükafatları sınır­sız bir tarz­da verilir.” (Zümer Suresi, 39/10)

Hicreti derinleştiren niyet, samimiyet ve ihlastır. Baştan çok ciddi bir şuur ile gelinememişse dahi ye’se kapılmamalı, kendimizi ciddi ve kapsamlı bir hicret mülahazası rehabilitesine almalıdır. Bu istikametteki yazı ve eserleri okumak, vaaz ve sohbetleri dinlemek çok faydalı olacaktır.

Her mü’minde Peygamber Efendimiz (aleyhissalâtü vesselâm)’ın sünneti üzere hicret etme iştiyakı olmalı fakat bunun da kararı istişare ile verilmelidir. Nitekim Resul-i Ekrem (sallallâhü aleyhi vesellem), Allah Teâlâ’dan emir gelmeden hicret yolculuğuna çıkmamış, sahabe-i kiram da Allah Rasülü’nün işaretiyle yollara koyulmuştur.

Hicret hakkında diğer önemli bir nokta da bir hadis-i şerifte vurgulanan şu husustur:

اَلْمُهَاجِرُ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ

“Hakiki muhacir Allah’ın yasakladıklarından uzaklaşıp Allah’ın hoşnut olduğu şeylere hicret edendir.” (Sahih-i Buhari; Sahih-i Müslim; Müsned-i Ahmed b. Hanbel) buyrulmaktadır. Nefsin hevâsından, bedenin arzularından kalb ve rûhun derece-i hayatına hicret de diğer maddi hicret kadar kıymetlidir.